De tweede kerk van Zelem
De Apolloniakapel was van bij de oprichting tot 1878 waarschijnlijk de tweede parochiekerk van Zelem. Het oude Zelem aan de voet van de Sint-Jansberg was omwille van veelvuldige overstromingen immers naar hoger gelegen gebieden verplaatst. De eerste kerk, gelegen aan de Demer en Zwart Water werd bouwvallig en vervangen door de Apolloniakapel in de nieuwe en hoger gelegen dorpskern.
De heilige Apollonia
De overlevering wil dat de heilige Apollonia in 249 te Alexandrië zichzelf op de brandstapel stortte nadat men haar eerst de tanden uit de mond had gebroken. In de middeleeuwen werd Sint-Apollonia razend populair. Eeuwenlang afgebeeld met tand en tang roepen mensen haar tot vandaag aan bij tandpijn. Ook in Zelem waar de eerste parochiekerk aan haar opgedragen was, bestond van oudsher een devotie en een bedevaart naar Sint-Aplonke zoals de martelares in de volksmond heet. Haar naamdag valt op 9 februari.
Het gestolen beeld
De archieven van de kerkfabriek vermelden de aankoop van een Apolloniabeeld in 1648. Het was een gepolychromeerd houten beeldje van ongeveer 50 cm hoog. Het beeld van de heilige Apollonia verhuisde met de afbraak van de kapel naar de huidige Sint- Lambertuskerk. Tijdens de adventstijd van 2002 werd het uit deze kerk gestolen. Tot vandaag blijft het onbekend wie het ontvreemdde en waar het beeld zich nu bevindt.
Een verdwenen kapel
Reeds in 1642 werd aanstalten gemaakt tot de bouw van de Apolloniakapel. Zeker zijn we dat de bouw in 1649 bezig was (door een verklaring van de heer van Loobosch). Na de verhuis naar de nieuwe Sint-Lambertuskerk in 1878 werd de oude Apolloniakapel afgebroken. De kapel stond op het kerkplein van Zelem, op de plaats waar nu de kiosk staat. Als je goed kijkt op de pentekening herken je de contouren en trapgevel van de pastorie van Zelem. (net links van de kapel)
Een laatste steenoven en gratis schaliën
De heer van Loobosch verklaarde in 1649 een steenoven te willen bakken ‘om daermede te volmaecken die capelle’. De gemeente schonk hem hiervoor de vergunning onder volgende voorwaarden: Hij zou helpen om de ontstane kuil te vullen en de gemeente daarenboven nog een ton bier schenken. Rond 1654 was de kapel nog steeds in volle bouw. Het gemeenteboek van dat jaar vermeldt nog verschillende uitgaven aan arbeiders die aan de kerk werkten. Ter gelegenheid van een minnelijke schikking betreffende het uitbetalen van gemeentebelasting voor de goederen van de Kartuizers schenkt het klooster op 26 juni 1656 gratis 5000 schaliën aan de gemeente om er de kapel mee te dekken.
Een houten klokkentoren
De klok die in 1870 gegoten werd en bestemd was voor de nieuwe en huidige Sint-Lambertuskerk van Zelem was te zwaar om opgehangen te worden in de oude Apolloniakapel. Daarom werd ze tot de verhuis in 1878 opgehangen in een tijdelijke houten klokkentoren die zich net voor de kapel bevond. De klok kon wel geluid worden vanuit de kapel. Merk daarvoor het touw op als verbinding tussen de kapel en de klokkentoren.
De laatste rustplaats van Sint-Adela?
De heilige Adela, patrones van Zelem, zou de moeder geweest zijn van Sint-Trudo, stichter van de abdij van Sint-Truiden. Ze werd na haar dood in 644 in de eerste kerk van Zelem onder het hoofdaltaar begraven. Tijdens de verhuis naar de Apolloniakapel werd haar Gobertangestenen sarcofaag mee verhuisd. Bij opening van de in slechte staat verkerende kist trof men een leeg flesje, een verpulverde vaas en een zwartachtige stof aan. Bij de afbraak van de Apolloniakapel zou de grafkist nogmaals mee verhuizen naar de nieuwe kerk. Sommige bronnen maken melding van het feit dat de sarcofaag daar in het jaar 1937 nog aanwezig was. Tot op heden weet niemand echter waar die zich juist zou bevinden in de huidige kerk.
