Wijk Heesch
Nr. 1. Theresia Loots, ° Lummen 17/12/1773 - ♱ Zelem 24/09/1855. Zij was zonder beroep en weduwe van Andreas Timmermans (♱ Zelem 18/03/1840).
Zij moet in de omgeving van de Hezermolen hebben gewoond, mogelijks in een aanbouw van het molenaarshuis (zie nr. 2).
Nr. 2. (Het Molenhuis) Dit was de woning van de molenaar, gelegen op het kruispunt van de huidige Molenstraat met de Heesstraat. De molen, een houten standerd-windmolen met half open voet, bevond zich schuin tegenover de woning langs de Molenstraat op de Heesder Heide. (*) Het Molenhuis werd in december 1846 bewoond door 4 ongehuwde kinderen van Jan Vanschoonland(t), die voordien zelf molenaar was:
- Ferdinand Vanschoonland, ° Zelem 01/10/1796 - ♱ Zelem 22/12/1869, windmolenaar en landbouwer;
- Petrus Vanschoonland, ° Diest ca. 1781 - ♱ Zelem 07/11/1855, windmolenaar;
- Maria Vanschoonland, ° Zelem 09/11/1783 - ♱ Zelem 26/03/1848, landbouwster;
- Victor Vanschoonland, ° Zelem 18/04/1788 - ♱ Zelem 15/10/1872, landbouwer.
Andere inwonenden:
- Clara Zwerts (50 j.), ongehuwde meid (♱ Zelem 17/04/1847);
- Francis Tonckens (50 j.), karredrijver, ongehuwd en afkomstig van Tessenderlo;
- Ludovicus Borthels (26 j.), geen beroep vermeld, ongehuwd en afkomstig van Kaggevinne;
- Francis Put (25 j.), knecht, ongehuwd en afkomstig van Zichem;
- Maria Vandebosch (27 j.), ° Zelem 16/04/1819, ongehuwde meid;
- Constantia Eggen (26 j.), koemeid, ongehuwd en afkomstig van Halen;
- Catharina Elisabeth Engelen (19 j.), koemeid, ongehuwd en afkomstig van Tessenderlo.
Zoals in de inleiding reeds gezegd was de Hezermolen samen met het bijhorende molenhuis eigendom van kasteelheer en burgemeester Hubert François Fischbach-Malacord.
Het molenhuis zag er meer dan waarschijnlijk uit als een grote typisch Kempische lemen langgevelhoeve, die oud-onderwijzer en heemkundig pionier Willem Hayen zo mooi beschreef. (*)
"De muren waren toen gemaakt uit houten vlechtwerk, beplakt met leem die regelmatig gewit werd. De buitenkant der steun- en dwarsbalken werd met pek bestreken, alsmede de buitenmuur tot op een hoogte van een halve meter. Dit om het geraamte tegen verrotting te vrijwaren. De daken waren met stro bedekt. De hoeve had toen geen verdieping. Boven de huiskamer was er een zolder en boven de stal een schelf. Mens en dier woonden onder één dak: de huiskamer grensde aan de koestal. Woonkamer en stal waren verbonden door een brede deur. Gold het een potstal (*), dan was een trap van enkele treden nodig om de vloer te bereiken. De huiskamer was het middelpunt van de boerderij. De koeien, voornaamste bezit van de boer, aan één zijde en de paardenstal (als er die was) aan de andere kant. Verder de schuur en de ruimte voor het alaam, gewoonlijk schop genoemd. De bakoven leunde tegen een muur en kon vanuit de huiskamer bediend worden. De varkensstallen waren met een lessenaarsdak aan een gevel verbonden. Was er een afzonderlijk gebouwtje, dan waren het de zwijnen die er in ondergebracht waren."
Dit type van hoeve trof men toen overal in Hees en in de rest van het dorp aan, de één al wat groter dan de andere. Thans zijn ze volledig uit het dorpsbeeld verdwenen.
De hierna volgende huizen lagen allemaal een eind van de Heesdermolen verwijderd, verder het gehucht Hees in, vooral langs de huidige Heesstraat en de weg van Schaffen naar Meldert. De nummers 3 tot en met 10 waren kleine hoevetjes of daglonershuisjes.
Nr. 3. Joanna Carolina Verboven, ° Schaffen 03/04/1793 - ♱ Zelem 02/02/1861, huiswerkster, weduwe van Guillam Michael Clerckx (♱ Zelem 30/07/1834).
Drie nog inwonende, ongehuwde kinderen: Coletta (24 j.), Felix (21 j.) en Theresia (17 j.). Allen waren dagwerk(st)er van beroep.
Nr. 4. Petrus Goos, ° Schaffen 13/10/1805 - ♱ Zelem 12/02/1880, dagwerker en weduwnaar van Joanna Clerx (♱ Zelem 04/04/1843).
Hij woonde hier samen met zijn vijfjarig dochtertje Maria Virginia.
In de Atlas der Buurtwegen staat hij vermeld als eigenaar van dit huis.
Nr. 5. Elisabeth Rymen, geboren te Schaffen ca. 1781 - ♱ Zelem 02/12/1858, ongehuwde huiswerkster. (*)
Er woonden twee kinderen bij haar in, uitbesteed door de Armencommissie van de stad Diest: Henricus Timmermans (11 j.) en Josephus Meelberghs (12 j.).
Nr. 6. niet vermeld in het bevolkingsregister (was misschien een bouwvallige woning, die niet meer bewoond werd).
Nr. 7. Guilielmus (Willem) Schrijvers, ° Zelem 15/01/1792 - ♱ Zelem 17/12/1846, handwerker van beroep. Hij was gehuwd met Elisabeth Smeyers, ° Webbekom 03/02/1803, huiswerkster.
4 inwonende kinderen, 2 jongens en 2 meisjes, tussen 3 en 21 jaar oud: Philippus (21 j.), Petrus (15 j.), Maria Theresia (9 j.) en Josephina (= Sophia) (3 j.).
Nr. 8. Victor Berben, ° Schaffen 24/05/1805 - ♱ Zelem 24/05/1866, dagloner, gehuwd met Anna Catharina Lucas,
° Zelem 26/05/1813 - ♱ Zelem 26/03/1866, huiswerkster.
Hun kinderen: Regina (3 j.) en Carolina (3 maanden oud).
Andere inwonende:
- Theresia Vanhaeren, ° Zelem 06/01/1834, koewachtster.
Nr. 9. Maria Backx, ° Zelem 02/06/1796, ongehuwd en zonder beroep. (*)
Deze woning lag vermoedelijk onder hetzelfde dak als de volgende, want Maria Backx was ook een dochter van Andreas en Elisabeth Van den Eijnde (zie nr. 10).
Nr. 10. Elisabeth Van den Eijnde, ° Tessenderlo 10/11/1761 - ♱ Zelem 24/03/1853, huishoudster, weduwe van Andreas Backx.
Volgende personen woonden bij haar in:
- haar ongehuwde dochter Theresia Backx, 61 jaren oud en eveneens geboren in Tessenderlo, huiswerkster;
- haar kleindochter Maria Theresia Backx, ° Zelem 20/01/1815 als onwettige dochter van Theresia; zij was eveneens huiswerkster en zou op 01/05/1847 te Zelem huwen met Josephus Enckels, ° Schaffen 21/02/1818 - ♱ Zelem 19/08/1849, handwerker en bleef in het ouderlijk huisje wonen. Zij kregen samen 1 dochter: Sophia Enckels, ° Zelem 23/05/1848.
Nr. 11. Petrus Vaes, ° Zelem 27/01/1799 - ♱ Zelem 06/02/1879, landbouwer, gehuwd met Anna Clerckx (*), ° Zelem 22/09/1795 - ♱ Zelem 15/01/1864.
Hun kinderen: Severinus (20 j.), Theresia (18 j.), Ludovicus (15 j.), Josephus (12 j.) en Franciscus (11 j.). (*)
Andere inwonende persoon: Petrus Clerckx (58 j.), oudere, ongehuwde broer van Anna, landbouwer. (*)
Petrus en Anna woonden met hun gezin op een eigen boerderij, gelegen langs de baan van Schaffen naar Meldert, op dezelfde plaats als waar hun kleinkinderen aan het einde van de 19e eeuw de herberg "De Schaapskooi" zouden uitbaten. (*)
Nr. 12. Louis Luts, ° Meldert 16/04/1798 - ♱ Zelem 26/12/1883, landbouwer, gehuwd met Maria Daniels, ° Zelem 12/01/1796 - ♱ Zelem 03/05/1853.
Inwonende kinderen: Quirinus (21 j.), Joannes (19 j.) en Melania (12 j.) (*)
Andere inwonenden:
- Pieter Jan Daniels (67 j., uit Lummen), oudere ongehuwde broer van Maria, landbouwer (♱ Zelem 16/10/1854);
- Joannes Carremans (80 j.), ° Meldert 27/03/1766, ongehuwd en zonder beroep. (*)
Louis Luts wordt in de Atlas der Buurtwegen niet vermeld als eigenaar van de hoeve waarin hij woonde en was dus pachter.
Nr. 13. Wordt niet vermeld in het bevolkingsregister (was misschien een bouwvallige woning, die niet meer bewoond werd).
Nr. 14. Joseph Luts, ° Meldert 22/06/1790 - ♱ Zelem 20/04/1854, ongehuwd, particulier (zonder beroep). (*)
Nr. 15. Deze hoeve werd gepacht door Augustinus Reymen, een landbouwer uit Engsbergen, 27 jaar oud, en zijn twee ongehuwde zusters Coleta (36 j.) en Theresia (29 j.).
Augustinus huwde te Zelem op 05/11/1847 met Maria Regina Nuyts uit Tessenderlo (zie ook onder Heesch, huisnr. 20), waarvan te Zelem twee kinderen werden geboren: Petrus Joannes Baptista (° 1848) en Carolina (° 1851). Het gezin verhuisde in 1852 naar Deurne bij Tessenderlo.
Ook Theresia Reymen stapte op 24/06/1847 te Zelem in het huwelijksbootje met Joannes Enckels.
Coleta Reymen had twee natuurlijke kinderen: Regina (13 j.) en Marcellinus (9 j.). Zij zouden eind 1852 naar Meldert worden uitgeschreven.
Nr. 16. Ook deze woning wordt niet vermeld in het bevolkingsregister.
Nr. 17. Felix Luts, ° Meldert 15/11/1780 - ♱ Zelem 11/10/1849, landbouwer, gehuwd met Agnes Goossens, ° Zelem 30/12/1796 - ♱ Zelem 23/03/1873 (zijn tweede vrouw). (*)
Hun nog inwonende kinderen: Lambertus (23 j.), Carolina (21 j.), Henricus (19 j.), Levinus (17 j.), Ferdinand (13 j.) en Severinus (9 j.).
Andere inwonende persoon: Maria Verbeek uit Diest, 87 jaren oud en ongehuwd. (*)
Felix Luts was eigenaar van de boerderij waarin hij woonde.
Nr. 18. Lambertus Clerckx, ° Zelem 16/04/1786 - ♱ Zelem 19/03/1867, landbouwer, gehuwd met Theresia Daniels,
° Lummen 03/05/1787 (verhuisde na de dood van haar man naar Schaffen).
Hun inwonende, nog ongehuwde kinderen: Sophia (32 j.), Ludovicus (28 j.), Henricus (22 j.), Livinus (22 j.) en Severinus (20 j.); zij hielpen allen op de boerderij van hun ouders.
Andere inwonende: Leonardus Peetermans uit Diest, 11 jaar oud, koewachter.
Lambertus Clerckx was pachter van de hoeve die hij bewoonde.
Nr. 19. Joannes Luts werd op 29/08/1810 te Schaffen geboren als zoon van Felix Luts (zie Heesch nr. 17) en Catharina Guedens. Hij was gehuwd met Antonetta Clemens, ° Zelem 21/02/1811 - ♱ Zelem 07/10/1885. Ook zij waren pachters. (*)
Zij hadden 4 kinderen (2 jongens en 2 meisjes) tussen 8 jaar en 9 maanden oud: Marcellinus, Amandus, Maria Theresia en Regina.
Andere inwonende: Sophia Troosters, ° Zelem 04/12/1827, ongehuwd en koemeid.
Nr. 20. Deze hoeve werd gepacht door Augustinus Houtmeyers, ° Zichem 26/04/1809, gehuwd met Maria Theresia Peeters uit Schaffen, 35 jaar oud. (*)
Hun kinderen: Rosalia (10 j.), Maria (9 j.), Felix (7 j.), Joanna Francisca (4 j.), Franciscus Josephus (2 j.) en Henricus Ludovicus (9 m.). Henricus Ludovicus en zijn zuster Maria stierven respectievelijk op 28 en 29 maart 1847. Was dit ten gevolge van een besmettelijke ziekte? In België heerste in 1846/1847 immers een tyfusepidemie. (*)
Andere inwonenden:
- Joannes Franciscus Houtmeyers uit Tessenderlo, weduwnaar, 70 jaren oud en zonder beroep; de vader van Augustinus;
- Regina Nuyts, eveneens uit Tessenderlo, 22 jaar oud en koemeid; zij zou op 05/11/1847 huwen met Augustinus Reymen (zie Heesch nr. 15).
Nr. 21. Henricus Rymen, geboren te Schaffen op 18/10/1781 als zoon van Joannes Rymen en Maria Camps en gestorven te Zelem op 28/01/1855, landbouwer. Hij was gehuwd met Carolina Goossens, geboren te Zelem op 04/10/1794.
Er woonde nog één ongehuwde dochter in: Regina, ° Zelem 28/11/1826.
Andere inwonende persoon: Theodorus Loret, 73 jaar oud, afkomstig uit Diest, een weduwnaar uitbesteed door de Armencommissie van de stad Diest.
Nr. 22. Anna Brems, ° Zelem 09/12/1771 - ♱ Zelem 01/11/1859, weduwe van Jan Vaes (♱ Zelem 18/02/1826), landbouwster. (*)
Zij woonde hier samen met haar ongehuwde zoon Carolus Vaes, ° Zelem 06/04/1801 - ♱ Zelem 05/08/1873, landbouwer, en haar kleindochter Josepha Vaes, ° Zelem 24/06/1830 - ♱ Zelem 26/02/1891, huiswerkster. (*)
Nr. 23. Andries Reynders, landbouwer, ° Zelem 22/03/1772 - ♱ Zelem 08/11/1849. Hij was weduwnaar van Apollonia Claes (♱ Zelem 23/08/1828).
Hij woonde hier samen met zijn dienstmeid Angelina Claes, overleden te Zelem op 18/08/1849 in de leeftijd van 64 jaar. Was zij familie van zijn vrouw? Misschien een ongehuwde zuster?
Nr. 24. Maria Leysens, huiswerkster, geboren te Diest, 63 jaar oud, weduwe van Mathieu Reynders (♱ Zelem 01/06/1845), broer van Andries (zie hiervoor).
Zij woonde in een huis dat haar eigendom was, samen met haar ongehuwde, jongere broer Petrus Leysens (♱ Zelem 14/04/1852 in de ouderdom van 68 jaar), zonder beroep.
Nr. 25. Josephus Lucas, ° Zelem 06/07/1803, landbouwer, gehuwd te Zelem op 19/11/1846 met Maria Christina Reynders, ° Zelem 21/08/1820, dochter van Mathieu Reynders en Maria Leysens (zie nr. 24).
Joseph Lucas was weduwnaar van Anna Christina Reynders (♱ Zelem 13/04/1845) en had al vier kinderen uit zijn eerste huwelijk. (*) Ook bij zijn tweede vrouw zou hij nog een zestal kinderen verwekken, waarvan er twee jong stierven.
Nr. 26. Arnoldus Luyten, dagwerker, ° Herk-de-Stad 03/05/1801 - ♱ Zelem 25/05/1847. Hij was gehuwd met Carolina Dullaerts, huiswerkster, ° Zelem op 29/01/1811 - ♱ Zelem 31/01/1880.
Hun kinderen: Severinus (7 j.) en Franciscus (1,5 j.).
Nr. 27. Karel Lodewijk Goossens, dagwerker, geboren te Sinaai in de provincie Oost-Vlaanderen op 22/03/1820. Hij was gehuwd met Antoneta Dullaerts, huiswerkster, ° Zelem 28/09/1817. (*)
Hun kinderen: Maria Agnes (5 j.) en Maria Theresia (2,5 j.).
Carolina (nr. 26) en Antoneta waren beiden dochters van Thomas Dullaerts (zie hierna).
Nr. 28. Thomas Dullaerts, ° Leuven 07/03/1780 - ♱ Zelem 11/12/1853. Hij was strodekker van beroep en was gehuwd met Anna Maria Foups, afkomstig uit Schulen en gestorven te Zelem op 19/06/1847 in de leeftijd van 67 jaar, huiswerkster.
Hun zoon Severinus, ° Zelem 27/11/1814 en dagwerker van beroep, woonde bij hen in. Hij was getrouwd met Agnes Swerts, ° Lummen 23/06/1819, dagwerkster. Zij hadden twee dochters: Ludovica (7 j.) en Constantia (6 j.).
En hiermee zat de volkstelling in Heesch er op: in totaal 25 haarden en 119 zielen.